Ο  καλβιστής κ. Σπύρος Ν. Παππάς συνεχίζοντας, συστηματικά και αθόρυβα, το ερευνητικό του έργο, μας πρόσφερε και πάλι μια   ευχάριστη έκπληξη. Σε εκτενέστατο δοκίμιό του που δημοσιεύθηκε στην έγκριτη ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, που μας έστειλε σε ηλεκτρονική μορφή , παρουσιάζει, αναλύει και σχολιάζει μια σειρά πολύτιμα στοιχεία που έφερε σε φως για την πνευματική και καλλιτεχνική κατάρτιση του Ανδρέα Κάλβου (1792-1869)  στη διάρκεια της πρώτης διαμονής του στη Φλωρεντία,   την διετία 1814-1815, όταν  ο ποιητής ήταν 22/23 ετών. Συγκεκριμένα, ο κ. Παππάς, βαθύς γνώστης της σχετικής βιβλιογραφίας και  αλληλογραφίας του Κάλβου, εστίασε την έρευνά του σε ένα θέμα που είχε ήδη τεθεί παλαιότερα και που παρέμενε εν πολλοίς  ατεκμηρίωτο: τη σχέση δηλαδή  του Κάλβου με το θέατρο ως ηθοποιού, γιατί ως θεατρικού  συγγραφέα δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία, ήταν γνωστή από τα Ιταλικά του έργα.  Και ω του θαύματος, ο ερευνητής μας πέτυχε διάνα! Εντόπισε  δύο αθησαύριστα δημοσιεύματα της εφημερίδας Gazzetta di Firenze, (20 Σεπτεμβρίου 1814 και 16 Δεκεμβρίου 1815) από τα οποία αποκαλύπτεται ότι “ο Ανδρέας Κάλβος ερμήνευσε ως ηθοποιός, σε παραστάσεις  στη  Φλωρεντία, βασικούς ρόλους από δύο θεατρικά έργα του Vittorio Alfieri (1749-1803), παραστάσεις {που} αποτελούσαν την πρακτική κορύφωση -ως αναπόσπαστο τμήμα- ενός συγκεκριμένου ακαδημαϊκού προγράμματος”  και οι οποίες δόθηκαν στο Conservatorio d´ Arti e Mestieri και στο Teatro Santa Maria, αντίστοιχα.  Από τα παραπάνω δημοσιεύματα  μαθαίνουμε  επίσης ότι ο Κάλβος σπούδαζε Απαγγελία και Θεατρικές Τέχνες (Declamazione e Arti Teatrale), στην  περίφημη Ακαδημία Καλών Τεχνών της Φλωρεντίας  (Accademia di Belle Arti di Firenze), με καθηγητή τον Antonio Morrocchesi (1768-1838), κορυφαίο στην εποχή του ηθοποιό του Ιταλικού θεάτρου, θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη, καθώς και  διδάσκαλο της υποκριτικής και ρητορικής τέχνης, καθηγητή στην εν λόγω σχολή  από το 1811. Η ακριβής διάρκεια των θεατρικών σπουδών  του Κάλβου στην εν λόγω Ακαδημία παραμένει άγνωστη. Ο Κάλβος πάντως φαίνεται να συνδεόταν  με τον Morrocchesi  από το 1813, όπως συμπεραίνεται από μια επιστολή του  Φόσκολο προς τον Κάλβο (Μιλάνο, 17 Δεκεμβρίου 1813). Ως γνωστόν, ο Κάλβος την ίδια περίοδο διατηρούσε στη Φλωρεντία ερωτικό δεσμό με μια κόρη ονόματι Guiditta Morrocchesi, η “αινιγματική” Ιουδήθ των καλβιστών, κατά τέσσερα χρόνια μεγαλύτερή του,  δεσμό που διέκοψε αιφνίδια και “άκαρδα” λίγο αργότερα, εγκαταλείποντας και τις σπουδές του, για να ακολουθήσει τον Φόσκολο στην αυτοεξορία του  στην Αγγλία. Το δεύτερο δημοσίευμα της Gazzetta di Firenze, τύχη αγαθή και χάρις στον ερευνητή μας,  θέτει τερμα στο “αίνιγμα Ιουδήθ”: Η αναφερόμενη ως συμπρωταγωνίστρια του Κάλβου στην παράσταση του 1815 Guiditta  Morrocchesi,  ήταν συμμαθήτριά του και   ανηψιά του διάσημου καθηγητή Morrocchesi (“nipote del celebrato Professore”). O Κάλβος δεν θα “ξεχάσει” πάντως την “πληγωμένη”  Giuditta. Θα χρησιμοποιήσει το όνομά της “με συνθηματικό τρόπο”  στην αλληλογραφία του με την Quirina Magiotti : ” Giuditta Morocchesi siete voi stessa cara Sig Quirina”, της γράφει σε επιστολή του από το Λονδίνο, στις 19 Σεπτεμβρίου 1816. Τούτο όμως άπτεται ενός άλλου θέματος,  που αφορά τις σχέσεις του Φόσκολο με την Magiotti…

  Η νέα τούτη συνεισφορά του Σπύρου Παππά στις καλβικές σπουδές είναι πολύτιμη,  πρωτίστως γιατί έρχεται να ρίξει φως στο θέμα των εν πολλοίς “ανεξιχνίαστων σπουδών” του Ανδρέα Κάλβου και στις επαφές του με την ακαδημαϊκή ελίτ της Φλωρεντίας .΄Οπως σωστά τονίζει ο ερευνητής μας, η μαθητεία του Κάλβου στην φλωρεντινή Ακαδημία Καλών Τεχνών επιβάλλει την  “επιτακτική ανάγκη μιας συνολικής αναθεώρησης των παλαιότερων εντυπώσεων περί της αποκλειστικής αυτοδιδαχής του Κάλβου”. Η μεγάλη  επιτυχία του, αργότερα,  ως Καθηγητή στην περίφημη Ιόνιο Ακαδημία είναι στοιχείο που μαρτυρεί ότι ο Κάλβος διέθετε  μια πλήρη και ουσιαστική ακαδημαϊκή κατάρτιση και παιδεία.

Κλείνοντας το σύντομο τούτο σημείωμα εκφράζουμε τα  συγχαρητήριά μας στον κ. Σπύρο Παππά,  για τη νέα πολύτιμη ερευνητική επιτυχία του,  καθώς και τις θερμές ευχαριστίες μας που μας ενημέρωσε, στέλνοντάς μας  ηλεκτρονικά το σπουδαίο δοκίμιό του. Στη συνέχεια παραθέτουμε το σχετικό  link  της  ΝΕΑΣ ΕΣΤΙΑΣ,  για  τους ενδιαφερόμενους φίλους του  ποιητή, Ζακύνθιους  και μη. Αξίζει να διαβαστεί από όλους. Το συνιστούμε θερμά.

σ.α.

*Σπύρος Ν.Παππάς, Ανδρέας Κάλβος,  σπουδαστής και ηθοποιός στη Φλωρεντία (1814-1815),

  ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τεύχος 1874, 2017.

NEA HESTIA TX.1874-SPYROS PAPPAS