Παρουσίαση από τον ποιητή Διονύση Σέρρα του νέου βιβλίου του Σαράντη Αντίοχου, στις πολιτιστικές σελίδες της έγκυρης και πάντοτε φιλόξενης ημερησίας εφημερίδας της Ζακύνθου ΕΡΜΗΣ.
Category Archives: ΖΑΚΥΝΘΙΝΑ
ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΕΥΩΔΙΑ…
… αναβλύζει από το παραπάνω βιβλίο που μας έστειλε η νέα Ζακυνθινή ποιήτρια Άννα Πατρινού. Την ευχαριστούμε θερμότατα. Το πήραμε με μια ιδιαίτερη συγκίνηση: ο γενέθλιος τόπος, η ηλικία της συγγραφέως (γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1995). Είναι το πρώτο βιβλίο ποίησης μιας νέας γυναίκας που βίωσε την εφηβεία και ενηλικίωσή της στη φρικτή χρονική περίοδο της χρεωκοπίας της Ελλάδας και των μνημονίων που ακολούθησαν, μια περίοδο που τραυμάτισε ιδίως τη νέα γενιά και που οι επιπτώσεις της δυστυχώς συνεχίζονται. Επιπτώσεις που αναπόφευκτα έχουν αντίκτυπο και στην κουλτούρα, στην πνευματική δημιουργία. Πώς εξέρχεται άραγε από αυτό τον εφιάλτη η Ποίηση, η ποιητική δημιουργία, στον τόπο μας; Το ερώτημα αφορά κυρίως στη νέα γενιά. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία δημιουργοί έχουν αντιστάσεις από παλαιότερα σκληρά βιώματα και αντιδρούν με πείρα, ο καθένας σύμφωνα με τις συνισταμένες της δικής του ποιητικής έκφρασης. Οι νέοι όμως;
Το βιβλίο της Άννας Πατρινού μας δίνει νομίζω μια αισιόδοξη απάντηση: “Θα φυτρώσει το φως”! Ελπίδα φωτεινή, που θα αντιπαλέψει το έρεβος, τις σκοτεινές ωδίνες που επιμένουν. Στίχοι όπως αυτοί συγκλονίζουν:
Είναι νωρίς να μιλάμε για θαύματα./ Ο κόσμος ακόμη πονά./ Πώς να σου πω το βαρύ “σ΄αγαπώ” / όταν λυγίζει κι ο ίσκιος μου;
Η πικρή εμπειρία του υφιστάμενου “κακού” δεν θα εμποδίσει όμως τη νέα Zακυνθινή ποιήτρια να επιμείνει και, υπερβαίνοντάς το, να βγάλει νικήτρια την Ποίηση. Τα ωραία ποιήματα που μας δίνει, με πηγαίο αλλά συγκρατημένο λυρισμό και αργό ρυθμό, σε στυλ adagio, είναι αξιοπρόσεκτα. Μικρές ωδές, à la manière de homage, για αγαπημένα πρόσωπα, εξύμνηση της μητέρας φύσης και του ζακυνθινού τοπίου, με φυσιολατρική έξαρση και βαθύ το αίσθημα του “συνανήκειν” στην πάτρια γή, την πλάση όλη, μέσα στο θαύμα του σύμπαντος κόσμου, με το οποίο συνδιαλέγεται. Ποιήματα με μια ώριμη στοχαστική, αποφθεγματική και αφοριστική έκφραση που μας ξαφνιάζει και που αποκορυφώνεται στις τελευταίες σελίδες της συλλογής. Τέλος, είναι διακριτή η ενότητα προσωπικού ύφους και ήθους, που υπόσχεται πολλά…
Συγχαίρουμε θερμά τη νέα ποιήτρια του Τζάντε μας, ευχόμενοι το ελπιδοφόρο ποιητικό μήνυμά της να βρει συνοδοιπόρους στους κόλπους των νέων δημιουργών.
σ.α.
ΖΑΚΥΝΘΙΝΑ: ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ*
* της Εταιρείας Ζακυνθινών Πολιτισμικών Ερευνών στην εκδήλωση για τον σατιρογράφο Ιωάννη Κολώνια,
με κύριον ομιλητή τον ποιητή και φιλόλογο Διονύση Σέρρα.
ΖΑΚΥΝΘΙΝΑ: η Εταιρεία Ζακυνθινών Πολιτισμικών Ερευνών*
* κατά την Τακτική Γενική Συνέλευσή της, που έλαβε χώραν στην Ζάκυνθο στις 18 Αυγούστου 2018, εξέλεξε κατόπιν προτάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου τον Σαράντη Αντίοχο ως επίτιμο μέλος της, σε αναγνώριση “της σημαντικής και πολυετούς προσφοράς του εις τα γράμματα και γενικότερα στον πολιτισμό της Ζακύνθου”. Η Εταιρεία Ζακυνθινών Πολιτισμικών Ερευνών ιδρύθηκε με κύριο σκοπό “την προαγωγή των ερευνών γύρω από την ιστορία και την πνευματική ή καλλιτεχνική προσφορά της Ζακύνθου” ενώ στις τρέχουσες δραστηριότητές της έχει την ευθύνη της διοργάνωσης του ΙΒ’ Πανιονίου Συνεδρίου, που θα πραγματοποιηθεί στη Ζάκυνθο το 2022.
Σαράντης Αντίοχος. Σχέδιο για μια προσωπογραφία, δια χειρός του μεγάλου ALCORLO.
ΖΑΚΥΝΘΙΝΑ: ένα χρονογράφημα του Σπύρου Μελά*
*για τα ¨ΧΡΟΝΙΚΑ ΖΑΚΥΝΘΟΥ”
έφημερίδα “ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ”, Αθήνα 18 Δεκεμβρίου 1964
ΖΑΚΥΝΘΙΝΑ: Διαδρομές πολιτισμού
Με χαρά λάβαμε το νέο βιβλίο της Ελένης Δημάκου, Διαδρομές ΙΙ, που είχε την καλωσύνη να μας στείλει η συγγραφέας του, την οποία και ευχαριστούμε θερμότατα. Πρόκειται για τον δεύτερο, με τον ίδιο τίτλο, τόμο επιφυλλίδων της, που δημοσιεύθηκαν στην Ζακυνθινή εφημερίδα ΕΡΜΗΣ, την περίοδο 2012-2019, με ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων πολιτισμικού και πολιτιστικού περιεχομένου.Η συγγραφέας αναπτύσσει τα θέματά της με λόγια δεξιοσύνη, επαρκή γνώση, κριτική οξυδέρκεια και ουμανιστικό αίσθημα, όπως ακριβώς και στο πρώτο τόμο.
Στη συνέχεια, ας μας επιτραπεί να θυμίσουμε τη σύντομη παρουσίαση του προηγούμενου βιβλίου της στο παρόν ιστολόγιο. Τα σχόλια μας εκείνα ισχύουν και για την παρούσα έκδοση:
Τύχη αγαθή! Στα συναισθήματα της θλίψης και της οργής των ημερών, από τις εικόνες της απέραντης χωματερής που έχουν μετατρέψει την Ζάκυνθο η ολιγωρία και ανικανότητα των αιρετών αρχόντων της, πραγματικό αντίδοτο και βάλσαμο ήλθε να αποτελέσει για μένα τούτο το βιβλίο, που μου έστειλε από την Αθήνα η συγγραφέας του, η ζακυνθινής καταγωγής ποιήτρια Ελένη Δημάκου. Διαδρομές είναι μια συλλογή επιφυλλίδων δημοσιευμένων στο πολιτιστικό ένθετο “ΕΠΙΛΟΓΕΣ” της ζακυνθινής καθημερινής εφημερίδας ΕΡΜΗΣ, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από την αρχαιοελληνική γραμματεία έως τη νεώτερη και σύγχρονη λογοτεχνία και τέχνη, ελληνική και παγκόσμια. Η τεκμηριωμένη παρουσίαση, ο εύστοχος σχολιασμός και το κομψό ύφος γραφής , είναι στοιχεία που οριοθετούν τα κείμενα αυτά της Δημάκου στο πλαίσιο της μεγάλης λόγιας παράδοσης του Τζάντε, αλλά και γενικότερα της Επτανήσου. Οι τίτλοι και μόνο των επιφυλλίδων αναβρύζουν μια παράξενη γοητεία, νοσταλγία και ποίηση, που εντυπωσιάζουν και μαγεύουν τον αναγνώστη, με την ίδια ένταση που προξενεί ακόμη και σήμερα, τουλάχιστον σ’ εμένα, η ανάγνωση της Αναγραφής της μεγάλης Επτανησίας, της αείμνηστης Μαριέττας Γιαννοπούλου/Μινώτου. Συγχαρητήρια θερμά στη συγγραφέα και στην ζακυνθινή εφημερίδα που πρωτοδημοσίευσε τα αξιόλογα αυτά κείμενα.
ΖΑΚΥΝΘΙΝΑ: Αφήστε ήσυχο τον Κάλβο…
αιρετοί άρχοντες και λοιποί πολυπράγμονες περί τα πολιτιστικά μας.
Αν θέλετε “εικόνα”, το πρόσωπο του ποιητή, θα την βρείτε
στις Ωδές του. Όχι άλλες βεβηλώσεις…
(η είδηση από την ζακυνθινή εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΠΟΨΗ
3 Αυγούστου 2016).
ΖΑΚΥΝΘΙΝΑ: “Σταφύλια μες τη Ζάκυθο”*
* Ποίημα αγνώστου στιχουργού για τα είδη σταφυλιών που υπήρχαν στην Ζάκυνθο στις αρχές του 17ου αιώνα. Το διέσωσε από χειρόγραφο κώδικα ο αξιομνημόνευτος Μητροπολίτης Ζακύνθου Νικόλαος Κατραμής (1820-1886), το οποίο και συμπεριέλαβε στο περίφημο έργο του ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΑΝΑΛΕΚΤΑ ΖΑΚΥΝΘΟΥ (1880). Το αναδημοσίευσε ο αείμνηστος Γιάννης Χρυσικόπουλος στο βιβλίο του ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΟ ΔΙΟΝΥΣΟ (Ζάκυνθος 2008), με τον τίτλο “Δημοτικό”, που δεν είναι όμως ακριβές, διότι δεν έχει διασωθεί στη λαϊκή προφορική παράδοση, ούτε και το γνωρίζουμε από άλλη πηγή. Είναι δε αξιοθαύμαστο ότι τα περισσότερα από αυτά τα είδη καλλιεργούνται ακόμη και σήμερα στη Ζάκυνθο Το δανειζόμαστε από τον Κατραμή, διατηρώντας την ορθογραφία:
“ Σταφύλια μες τη Ζάκυθο είναι ο Κοζανίτης,
Μυγδάλι, Φλέρι, Ραζακιά, Χλώρα και Μορωνίτης,
Λαρδέρα και Σκυλόκλημα, Βοήθαμος, Φτερουγάτης,
Τραγάνα, Πετροκόριθο, Παύλος και Χουχουλιάτης.
Αλλ’ είν’ τα ομορφήτερα Ρομπόλα κι Αητονίχι,
Μοσκάτο, Αμπελοκόριθο, Φτάκιλος και Ξυρίχι.
Κατζακούλιας, Κοντοκλάδι, Κακοτρύγι, Βωϊδομάτης,
Γλυκερύθρα, Λιανόροϊδι, Γουστουλίδι κι Αγουστιάτης,
Γλυκοπάτι, …. Βόσος και το Κουτζουμπέλι,
Και το Νύχι του Κοκόρου που στολίζει το αμπέλι.
Ύστερα απ’ όλα τούτα έρχεται ο Σκυλοπνίχτης.
Μα ‘κειός πούλα τα φουμίζει ειν’ ο κόκκινος Ροϊδίτης.
1601 Οκτωβρίου 5 έγραψα το παρό”.
ΖΑΚΥΝΘΙΟΙ ΥΠΕΡΟΡΙΟΙ: Λουδοβίκος Σαλβατόρ Τσιλιμίγκρας*
*Στις προάλλες, σ’ ένα σύντομο ταξίδι μου στη Μαγιόρκα, ξέκλεψα λίγο χρόνο για να επισκεφθώ την ιστορική κωμόπολη Valldemossa, όπου πριν από λίγα χρόνια ήταν Δήμαρχος ο ζακυνθινής καταγωγής Λουδοβίκος Σαλβατόρ Τσιλιμίγκρας. Πρόκειται για τον γιο του ποιητή Ιωάννη Τσιλιμίγκρα (1872 – 1947) και της Γκιζέτας Βίβες, κόρης του Antonio Vives, γραμματέα του Αρχιδούκα της Αυστρίας Ludwig Salvator ( 1847 – 1915). Ως γνωστόν, η οικογένεια Vives, από μια περίεργη εύνοια της Τύχης, υπήρξε γενική κληρονόμος του Αρχιδούκα (πύργους στη Βοημία και μεγάλα αγροκτήματα και επαύλεις στη Μαγιόρκα) Το ένα τρίτο της τεράστιας αυτής κληρονομιάς περιήλθε στην Γκιζέτα. Το ζευγος εγκαταστάθηκε σε μια από τις επάύλεις του Αρχιδούκα στην περιοχή της Valldemossa. Απόκτησαν δε δύο παιδιά. Τα ονόματά τους φέρουν βαρείς συμβολισμούς: Λουδοβίκος Σαλβατόρ και Ελισάβετ, που τους έδωσαν εννιά εγγόνια. Σήμερα αποτελούν ολόκληρη δυναστεία. Τόσο ο ποιητής, όσο και ο γιός του διετέλεσαν μέχρι τον θάνατό τους επίτιμοι πρόξενοι της Ελλάδας στη Μαγιόρκα. Ο Λουδοβίκος Σαλβατόρ ήταν δε επί σειρά ετών και Δήμαρχος της Valldemossa.
Μοναδικός σκοπός της επίσκεψής μου ήταν να ρίξω μια γρήγορη ματιά στο Δημοτικό Μουσείο της Valldemossa, που στεγάζεται στο παλαιό Μοναστήρι (Cartoixa). Αφού πέρασα σχεδόν τρέχοντας από το κελλί με τα ελάχιστα ενθυμήματα του Σοπέν,( ο οποίος έμεινε ένα διάστημα φιλοξενούμενος στο Μοναστήρι με την ερωμένη του Γεωργία Σάνδη), έφτασα στο τμήμα το αφιερωμένο στον Αρχιδούκα μας. Πλήθος τα αποκλειστικά δικά του πρωτότυπα εκθέματα (βιβλία, φωτογραφίες, σχέδια, πορτρέτα, επιστολές κλπ). Εκεί έμαθα τις λεπτομέρειες του εορτασμού στη Μαγιόρκα το 2015 της Εκατονταετηρίδας από του θανάτου του Αρχιδούκα, καθώς και μια είδηση που με χαροποίησε ιδιαίτερα: Η οικογένεια Τσιλιμίγκρα παρέχώρησε στην αυτόνομη Κοινότητα των Βαλεαρίδων το υπό την κατοχή της Αρχείο του Αρχιδούκα για την θεματική ταξινόμηση, αρχειοθέτηση και σύντηρήσή του, με σκοπό την εν καιρώ πρόσβαση σε αυτό των ερευνητών και του κοινού. Προς το παρόν, λόγω έλλειψης πόρων το πολύτιμο αυτό υλικό βρίσκεται σε κιβώτια…
Δυστυχώς ο χρόνος που είχα στη διάθεσή μου δεν μου επέτρεπε να επισκεπτώ, λίγα χιλιόμετρα από την Valldemossa, την έπαυλη Son Moragues, όπου λειτουργεί επίσης Μουσείο του Αρχιδούκα. Σε αντιστάθμισμα, είχα όμως μια μεγάλη και ευχάριστη έκπληξη. ΄Φεύγοντας από την Valldemossa έπεσε το μάτι μου στην πινακίδα του δρόμου. Μεταφράζω: Λεωφόρος Λουδοβίκου Σαλβατώρ Τσιλιμίγκρα. Προς τιμή του αείμνηστου Δημάρχου!
Σ. ΑΝΤ.
προτομή του Αρχιδούκα
στη Valldemossa
