*από ανέκδοτο ανώνυμο χειρόγραφο του 19ου αιώνα. Ο άγνωστος συλλογέας, πιθανότατα κληρικός, συχνά – πυκνά συμπληρώνει, παραφράζει και σχολιάζει, έμμετρα και πεζά, τις δημώδεις παροιμίες και παροιμιακές φράσεις, τις οποίες παραθέτει με αλφαβητική σειρά. Όταν χρησιμοποιεί ρίμα, αναγκάζεται καποτε να ανασυνθέτει την παραδοσιακή παροιμία. Άλλοτε πάλι παραθέτει και τα αντίστοιχα αρχαία ελληνικά αποφθέγματα. Το χειρόγραφο είναι αυτοσχέδιο τετράδιο 32 σελίδων, χωρίς γραμμές, διαστάσεων14,5 Χ 20,5 εκατοστά. Αξιοθαύμαστη είναι η καθαρή γραφή, με ελάχιστα ορθογραφικα λάθη. Αναρτούμε δύο σελίδες του χειρογράφου, την πρώτη και την τελευταία, αντιγράφοντας μια επιλογή παροιμιών. Παραθέτουμε, με έμφαση, την δημώδη παροιμία και σε παρένθεση το κείμενο της συμπλήρωσης ή/και του σχολιασμού της από τον συλλογέα – στιχογράφο.
“Παροιμίαι Δημώδεις”
Αγαπώ παιδί για κύρη,
και σκυλί για νοικοκύρη.
*
Άγιος χωρίς θαύματα δοξολογία δεν έχει.
(Και κυνηγός χωρίς σκυλί άδικα παρατρέχει.)
*
Αδειανός καλόγερος μύγες εκοντάρευε.
(Άλλος φρονιμότερος έπλεκε κ’ εψάρευε.)
*
Άλλα τα λεγόμενα
κι άλλα τα βλεπόμενα.
*
Άλλα πάσχει ο γάϊδαρος κι άλλα τον ευρίσκουνε.
(Άρρωστοι γηράσκουνε, ύγιοι αποθνήσκουνε.)
*
Άλλη δεν εγέννησε, μόν’ η Μαρία τον Γιάννη.
(Είναι νυφούλα εφτά μηνών, φοβάται μη πεθάνη).
*
Αλλοιά στον καλομάθητο όσο να κακομάθει.
(Θα υποφέρει ο δυστυχής πίκρες και άλλα πάθη).
*
Άλλος τρώγει κι άλλος τρέφεται.
(Βυζάστρα τρώγει, τέκνον θεραπεύεται.)
*
Αλλού τα κακαρίσματα κι αλλού γεννούν οι κότες.
(Άλλη φιλεί τον αγαπώ κι εγώ μετρώ τες μπότες.)
*
Αλλού βροντά κι αλλού βρέχει
(Αλλού το ποτάμι τρέχει.)
*
Αλλουνού παππά βαγγέλια.
(Ποιός βαστάει από τα γέλια.)
*
Αναγελούμε δεκοχτό και μας γελούνε χίλιοι.
(Γένουντ’ εχθροί μας των μωρών αντί να είναι φίλοι.)
*
Αν δεν μ’ αρέσ’ ο Δάνδολος πάω με τον Κορνάρο.
(Και εις τον γάμο μου αυτόν θα έχω για κουμπάρο.)
*
Αν δεν μαλώσουν δυό καιροί το συννεφο δεν βρέχει.
(Και αν δεν βρέχει ο ουρανός ο ποταμός δεν τρέχει.)
*
Αν έτσι βρέχει, ποτέ μη πάψει.
(Εις τη δουλειά μας μ’ όλην την τάξη).
*
Αν είσαι μελισσας παιδί, κέντα με σαν εκείνη.
(Δίνε μου μέλι σου γλυκό, να έχωμεν ειρήνη.)
*
Αν έχεις τύχη, πήγαινε, και ριζικό περπάτει.
(Και αν σου πάει ανάποδα, σκεπάσου στο κρεβάτι.)
*
Ώμορφε δώς’ μου να φάγω,
άσχημη και πού να τά ‘βρω;
*
‘Ωμορφος στην κούνια
κι άσχημος στη ρούγα.
*
Ώς πότε νά ‘σαι ανύπαντρη και να βροντά η ποδιά σου,
να παντρευθείς, να γκαστρωθείς, να ιδώ τη λεβεντιά σου.
πηγή: συλλογή Σαράντη Αντίοχου
katalogia 