Ο αγαπητός φίλος ποιητής Διονύσης Σέρρας μου στειλε από τη Ζάκυνθο τούτο το νέο βιβλίο για τον Ούγο Φώσκολο. Τον ευχαριστώ από καρδιάς. Η συγγραφέας του Μαρία Σγουρίδου,επίκουρος καθηγήτρια Ιταλικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ, μας προσφέρει μια ευρεία, μεθοδική και τεκμηριωμένη επισκόπηση του ποικιλότροπου αντίκτυπου που είχε και έχει στο ελληνικό ποιητικό milieu ο ελληνο-ιταλός ποιητής. Ο υπότιτλος του βιβλίου το συγκεκριμενοποιεί: “απεικονίσεις – απηχήσεις – αντικατοπτρισμοί του έργου του στον ελλαδικό χώρο”. Και είναι σωστό. Ο Φώσκολος, αποκλειστικά ιταλόγλωσσος συγγραφέας, έχει έλάχιστα μεταφραστεί στα Ελληνικά και φυσικά δεν μπορεί να γίνει λόγος για ευρεία “πρόσληψη” και επίδραση του έργου του. Ωστόσο, όπως τεκμηριώνεται στο παρόν βιβλίο, στους τελευταίους δύο αιώνες δεκάδες λογοτέχνες ιδιαίτερα στα Επτάνησα, πρωτίστως στη Ζάκυνθο και οριακά στην άλλη Ελλάδα, έχουν ασχοληθεί με τον Φώσκολο σε ποιηματά και στιχουργήματα. Πρόκειται κατά κανόνα για κείμενα αφιερωματικά, επετειακού χαρακτήρα, στα οποία εκτός από το omaggio και το εγκώμιο…
Ο φίλος πολυγραφότατος Ζακυνθινός ποιητής π. Παναγιώτης Καποδίστριας μας έστειλε το παραπάνω νέο του βιβλίο. Τον ευχαριστούμε θερμότατα. Το διαβάσαμε με χαρά , τούτες τις μαύρες μέρες της πανδημίας και του συνεχιζόμενου εγκλεισμού μας, και γευθήκαμε το βάλσαμο που προσφέρει η αληθινή ποίηση. Το βιβλίο περιέχει ποιήματα της περιόδου 2007-2019, κατανεμημένα σε 6 θεματικές ενότητες: Η ΝΥΧΤΑ ΜΠΑΖΕΙ ΦΩΣ, ΘΕΩΡΙΑ EL GRECO, ΖΩΗ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟΥ, ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ {από το Πόλη, όχι πολιτική}, ΠΟΝΟΙ ΑΠΟΡΡΗΤΟΙ και ΤΩΝ ΑΠΟΝΤΩΝ.
Poeta Doctus o Παναγιώτης Καποδίστριας είναι δημιουργός μιας ποίησης λόγιας, αποφθεγματικής και πάνω απ’ όλα ιερατικής, καθαρής από ευσεβιστικά και απολογητικά κηρύγματα, μέσα στο πνεύμα του Χριστιανικού Ανθρωπισμού και του Οικουμενισμού , που αγγίζει και τον μη θρησκευόμενο. Ποιήματα που φέρουν επίσης τη σφραγίδα της ιθαγένειας, με αναφορές σε μνήμες και “σιωπηλούς καημούς” του Ελληνισμού.
Ο ποιητής μας, συνδιαλέγεται αξίως με τους Υμνωδούς και τους κορυφαίους της κόσμιας ποίησης, και αντλεί διδάγματα από την Ελληνική καί ξένη ποιητική κληρονομιά. Αξιοπρόσεκτες στο παρόν βιβλίο είναι οι σελίδες με τα ελληνόσημα χαϊκού και τάνκα, ποιήματα τρίστιχα με 5-7-5 συλλαβές, τα πρώτα, και πεντάστιχα, με 5-7-5-7-7 συλλαβές, τα δεύτερα, που παραπέμπουν στην σπουδαία μακραίωνη ποιητική παράδοση της “Χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου”, από την οποία ο Καποδίστριας αντλεί, σωστά και δημιουργικά, στοιχεία φόρμας και ύφους. Έτσι ο Παναγιώτης Καποδίστριας καθίσταται ο ποιητής που ενσωματώνει στην ελληνική ποίηση, ίσως όσο κανένας άλλος, αξίες και ευαισθησίες λογοτεχνικές και πνευματικές της μακρινής Ιαπωνίας, με τρόπο που μας φαίνονται δικές μας, οικείες και προσφιλείς. Προσφορά που αξίζει κάποτε να προσεχθεί από τα ακαδημαϊκά λογοτεχνικά μας εργαστήρια.
Από τη Μαδρίτη, όπου γράφονται τούτες οι γραμμές, μέσα σ’ ένα κλίμα φόβου και τραγωδίας από τις καθημερινές εκατόμβες των νεκρών του κορωνοϊού, συγχαίρουμε τον π. Παναγιώτη Καποδίστρια για το βιβλίο του, ευχόμενοι να φέρει γρήγορα εις πέρας την ποιητική συγκομιδή, που έχει ήδη αρχίσει, όπως βλέπουμε στο Διαδίκτυο, με τον τίτλο “Ποίηση σε καιρό λοιμού”. Το βιβλίο αξίζει να διαβαστεί από τους φίλους της ποίησης. Το συνιστούμε θερμά.
… αναβλύζει από το παραπάνω βιβλίο που μας έστειλε η νέα Ζακυνθινή ποιήτρια Άννα Πατρινού. Την ευχαριστούμε θερμότατα. Το πήραμε με μια ιδιαίτερη συγκίνηση: ο γενέθλιος τόπος, η ηλικία της συγγραφέως (γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1995). Είναι το πρώτο βιβλίο ποίησης μιας νέας γυναίκας που βίωσε την εφηβεία και ενηλικίωσή της στη φρικτή χρονική περίοδο της χρεωκοπίας της Ελλάδας και των μνημονίων που ακολούθησαν, μια περίοδο που τραυμάτισε ιδίως τη νέα γενιά και που οι επιπτώσεις της δυστυχώς συνεχίζονται. Επιπτώσεις που αναπόφευκτα έχουν αντίκτυπο και στην κουλτούρα, στην πνευματική δημιουργία. Πώς εξέρχεται άραγε από αυτό τον εφιάλτη η Ποίηση, η ποιητική δημιουργία, στον τόπο μας; Το ερώτημα αφορά κυρίως στη νέα γενιά. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία δημιουργοί έχουν αντιστάσεις από παλαιότερα σκληρά βιώματα και αντιδρούν με πείρα, ο καθένας σύμφωνα με τις συνισταμένες της δικής του ποιητικής έκφρασης. Οι νέοι όμως;
Το βιβλίο της Άννας Πατρινού μας δίνει νομίζω μια αισιόδοξη απάντηση: “Θα φυτρώσει το φως”! Ελπίδα φωτεινή, που θα αντιπαλέψει το έρεβος, τις σκοτεινές ωδίνες που επιμένουν. Στίχοι όπως αυτοί συγκλονίζουν:
Είναι νωρίς να μιλάμε για θαύματα./ Ο κόσμος ακόμη πονά./ Πώς να σου πω το βαρύ “σ΄αγαπώ” / όταν λυγίζει κι ο ίσκιος μου;
Η πικρή εμπειρία του υφιστάμενου “κακού” δεν θα εμποδίσει όμως τη νέα Zακυνθινή ποιήτρια να επιμείνει και, υπερβαίνοντάς το, να βγάλει νικήτρια την Ποίηση. Τα ωραία ποιήματα που μας δίνει, με πηγαίο αλλά συγκρατημένο λυρισμό και αργό ρυθμό, σε στυλ adagio, είναι αξιοπρόσεκτα. Μικρές ωδές, à la manière de homage, για αγαπημένα πρόσωπα, εξύμνηση της μητέρας φύσης και του ζακυνθινού τοπίου, με φυσιολατρική έξαρση και βαθύ το αίσθημα του “συνανήκειν” στην πάτρια γή, την πλάση όλη, μέσα στο θαύμα του σύμπαντος κόσμου, με το οποίο συνδιαλέγεται. Ποιήματα με μια ώριμη στοχαστική, αποφθεγματική και αφοριστική έκφραση που μας ξαφνιάζει και που αποκορυφώνεται στις τελευταίες σελίδες της συλλογής. Τέλος, είναι διακριτή η ενότητα προσωπικού ύφους και ήθους, που υπόσχεται πολλά…
Συγχαίρουμε θερμά τη νέα ποιήτρια του Τζάντε μας, ευχόμενοι το ελπιδοφόρο ποιητικό μήνυμά της να βρει συνοδοιπόρους στους κόλπους των νέων δημιουργών.
* συνταγματάρχη Sir Frederick Stoven (το σωστό είναι Stovin), όπου του ζητεί να παρέμβει στις τουρκικές αρχές για να αφεθούν ελεύθεροι ορισμένοι Έλληνες που επέβαιναν σε Ιόνιο σκάφος, το οποίο αιχμαλωτίστηκε εν πλω από τους Τούρκους και οδηγήθηκε στην Πάτρα. Ο Μπάιρον πληροφορεί τον Βρετανό αξιωματούχο ότι με δική του παρέμβαση αφέθηκαν ελεύθεροι από τους Έλληνες εικοσι οκτώ Τούρκοι αιχμάλωτοι. Λεπτομέρειες του περιστατικού δεν γνωρίζουμε από άλλη πηγή, ούτε πια ήταν η αντίδραση του Τοποτηρητή, ο οποίος, σε αντίθεση με τον θερμό φιλέλληνα συνάδελφό του Charles James Ναpier, Τοποτηρητή της Κεφαλονιάς, ήταν απολύτως ευθυγραμμισμένος με την ανθελληνική πολιτική του Μαίτλαντ. Ωστόσο, όταν ο Μπάιρον έφτασε στο λιμάνι της Ζακύνθου στις 29 Δεκεμβρίου 1823 με δυο μικρά σκάφη υπό Ιόνια σημαία, δέχθηκε επί του σκάφους του την φιλοφρονητική επίσκεψη του Stovin, ο οποίος του πρόσφερε φιλοξενία στο νησί. Ο ποιητής όμως δεν αποβιβάστηκε, μη θέλοντας να καθυστερήση την αναχώρήσή του για…
Με αφορμή την τελευταία ανάρτησή μας για την εργασία του καλβιστή κ. Σπύρου Ν. Παππα σχετικά με την επιστολή του Σατωβριάδου, στη οποία γίνεται λόγος για τη μετάφραση στα γαλλικά της Λύρας, της πρώτης συλλογής των καλβικών Ωδών, δανειζόμαστε από την GOOGLE την έκδοση αυτή του 1824, όπως προσφέρεται ως e-book στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό.
* O φίλος ερευνητής κ. Σπύρος Ν. Παππάς είχε την ευγενική καλωσύνη να μας στείλει την τελευταία καλβική εργασία του, που δημοσιεύθηκε στην Athens Review of Books, τεύχος 112 του Δεκεμβρίου 2019, και στην οποία παρουσιάζει μιαν αθησαύριστη, από τους καλβιστές, επιστολή του μεγάλου φιλέλληνα, συγγραφέα, διπλωμάτη και πολιτικού François-René de Chateaubriand (1768-1848), γραμμένη με αφορμή τη γαλλική μετάφραση της Λύρας του Κάλβου και σταλμένη, πιθανότατα, στον Γάλλο εκδότη των Ωδών Peytieux, αν και δεν δηλώνεται το όνομα του παραλήπτη.
Η επιστολή είναι σύντομη. Ο Σατωβριάνδος εκφράζει τις ευχαριστίες του για ένα αντίτυπο της μετάφρασης των Ωδών του Κάλβου, που έλαβε εκ μέρους του μεταφραστή τους Stanislas Julien, και αποδέχεται “με μέγιστη ευχαρίστηση”, την επιθυμία του τελευταίου για μια προσωπική τους συνάντηση στο άμεσο μέλλον. Η επιστολή δεν αναφέρεται στην ποίηση του Κάλβου και τη μετάφραση των Ωδών στα Γαλλικά. Ωστόσο, η αναφορά του Julien και η άμεση αποδοχή του αιτήματός του είναι στοιχεία που καθιστούν πιθανή τη συμμετοχή του Κάλβου στην εν λόγω συνάντηση με τον μεγάλον φιλέλληνα, αν αυτή τελικώς πραγματοποιήθηκε. Ο ερευνητής αναφέρεται στον συμβολισμό και τα “συμφραζόμενα” της επιστολής, προβαίνοντας σε σύντομη ανασκόπιση του φιλελληνικού κλίματος που επικρατούσε τότε στο Παρίσι, με πρωταγωνιστή τον Σατωβριάνδο, τα φιλελληνικά κείμενά του και την ίδρυση του παρισινού κομιτάτου, τη βεβαιωμένη διάδοση των ποιημάτων του Κάλβου στους φιλελληνικούς κύκλους και τη σχέση του ποιητή με τα γαλλικά φιλελεύθερα έντυπα που υποστήριζαν τον Ελληνικό Αγώνα.
Συμφωνούμε με την άποψη του άξιου καλβιστή ότι, όπως μας γράφει, οι μικρές βιογραφικές ψηφίδες, μπορούν να δώσουν ώθηση στην έρευνα και να μας υποψιάσουν για κάτι μεγαλύτερο, στρέφοντας, συχνά, το ενδιαφέρον μας προς αναπάντεχες κατευθύνσεις και ερευνητικά πεδία.
Συγχαίρουμε τον κ. Παππά για τη νέα συμβολή του στις καλβικές σπουδές και τον ευχαριστούμε θερμότατα που μας ενημέρωσε. Στη συνέχεια αναρτούμε, για τους φίλους του Κάλβου, την εργασία του, οπως δημοσιεύθηκε στην Athens Review of Books.
