Διαβάζω σε παλαιά ζακυνθινή εφημερίδα τούτη την επίκαιρη είδηση:
“Οι κορυφαίοι της τελευταίας Μασκαράτας θα παρελάσουν εφέτος χωρίς προσωπεία. Η μορέτα απαγορεύθηκε γιατί οι επιφανείς “ντετόροι” την θεωρήσανε, ειλικρινέστατα, σαν επιπλέον μπαρμπούτωμα”. Τέλειο! Δηλαδή, οι “κορυφαίοι” γνωστοί μασκαράδες δεν χρειάζονταν επιπλέον μασκάρεμα!
ΤΟ ΝΑ ΠΡΟΣΩΠΙΔΟΦΟΡΕΙ κανείς δεν πάει να πει ότι πρέπει νά ‘ναι Καρναβάλι! Στον καιρό της Βενετοκρατίας λέει “… επετρέπετο κατά πάσαν ώραν του έτους και της ημέρας, αλλ’ ένεκα επισυμβάντων σκανδάλων απηγορεύθη αυστηρώς τούτο, ιδίως δια τους επαίτας και τους κατά την νύκταν περιπλανωμένους. Επετρέπετο όμως γενικώς τούτο άπό του Αγίου Ιωάννου, μετά τα Θεοφάνεια, μέχρι της τελευταίας Κυριακής της Τυρινής, ότε γυναίκες (ή μάσκαρες) και άνδρες (ή ντετόροι), μετημφιεσμένοι και φέροντες προσωπείον (ή μορέτα) περιήρχοντο τας διαφόρους της πόλεως οδούς, αι μεν μεταβαίνουσαι εις τας λέσχας (καζίνα και φεστίνια), οι δε παριστώντες καθ’ οδόν διαφόρους κωμωδίας, εν αις την Γαϊδουροκαβάλαν, την Ερωφίλην, την Χρυσαυγήν, τον Γάμον του Κοντογιαννάκη μετά της Αγγελικής Μότζη, κ.α.”. (Τέλος του παραθέματος).
Τα “έκτροπα” όμως που συνέβαιναν στις λέσχες και κυρίως στις “καβαρκίνες” (λαϊκές αίθουσες χορού), ανάγκασαν την Ιονική Κυβέρνηση να περιορίσει το Καρναβάλι – και συνεπώς και το “μπαρμπούτωμα”- στις δύο τελευταίες εβδομάδες της Αποκριάς.
ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ για τον τότε γυναικόκοσμο της Ζακύνθου ήταν το μοναδικό ξεφάντωμα. Ο μέγας Ελευθερωτής έσπαζε τα δεσμά των κοινωνικών πρoκαταλήψεων και της “τζελουτζίας”, με τα οποία η ανδροκρατία της εποχής είχε αλυσοδέσει τη γυναίκα. Και τα δύστυχα πλάσματα, που περιορισμένα ολόκληρο σχεδόν τον χρόνον ονειρεύονταν απαγορευμένους γι αυτά “παραδείσους”, μόλις ανάπνεαν τον αέρα της λευτεριάς έσπαζαν με τη σειρά τους – και με το δίκιο τους – και κάθε άλλο δεσμό ή απαγόρευση. Οι μάσκαρες, είτε ήσαν κοντέσες και κοντεσίνες, είτε γυναίκες του λαού, φερμένες και από τα κοντινά χωριά, έπαιρναν τους άντρες στο κυνηγητό, όπως μας το διασώζουν και τα εξής δημοτικά δύστιχα:
Μάσκαρες από τ’ Αργάσι
κυνηγούν τον Πελεκάση.
Μάσκαρες από το Λούρο
κυνηγούν τον Πρεβεδούρο.
Το φινάλε του μασκαρεμένου αυτού ανθρωποκυνηγητού ήταν συνήθως καταστάσεις όπως η “περιπέτεια” της Γαρουφαλιάς του Βασιλικού (του Μάτεση) είτε άλλοτε ο πρόλογος μεγάλης τραγωδίας…
Ο ΖΕΦΥΡΟΣ
.
Tags: ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ ΤΟΥ ΙΟΝΙΟΥ, Ζακυνθινό Καρναβάλι, Zante
* εικόνες από το 4τομο έργο του André-Grasset Saint-Sauveur jeune, με τίτλο Voyage historique, littéraire et pittoresque dans les îles et possessions ci-devant vénitiennes du Levant, που εκδόθηκε το 1800 στο Παρίσι από το εκδότη Tavernier. Τα σχέδια είναι του ίδιου του συγγραφέα και δημοσιεύονται στον τέταρτο τόμο του έργου.
Tags: Almanac, Grasset de Saint-Sauveur, Ζάκυνθος: παλαιές γκραβούρες, Zante: costumes
katalogia 